เหงื่อสีแดงของฮิปโปโปเตมัส (The red sweat of hippotamus)



คงมีไม่กี่คน​ที่เคยเห็นเหงื่อของฮิปโปโปเตมัส​และเห็นมัน​เป็นสีแดง มันออก​จะ​เป็นเรื่อง​น่าแปลกประหลาดสักหน่อย​​แต่จริงค่ะ​ ข้อมูลดังกล่าวตีพิมพ์ในนิตยสาร Nature ฉบับ​ 27 May 2004 ​โดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Keio University ​และ Kyoto Pharmaceutical University ของประเทศญี่ปุ่น

​ที่จริงแล้ว​​จะเรียกว่าเหงื่อซะทีเดียวคงไม่ตรงนัก ​เพราะเจ้าฮิปโปโปเตมัสไม่มีต่อมไขมัน (sebaceous gland) ​ที่​จะผลิตเหงื่อ ​แต่ของเหลวดังกล่าวสร้างมาจากต่อม​ที่อยู่​ลึกลง​ไปอีก (subdermal gland) ​และของเหลว​ที่ผลิตนี้​จะทำหน้า​ที่เหมือนเหงื่อ​คือช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย เจ้าของเหลว​ที่ว่าครั้งแรก​ที่หลั่งออกมา​ที่ผิวหนัง​จะ​เป็นของเหลวหนืด ไม่มีสีค่ะ​ จากนั้น​ด้วย​ความไม่คงตัว มัน​จะเปลี่ยนสี​เป็นสีแดงอยู่​หลายชั่วโมง​และกลาย​เป็นของแข็งสีน้ำตาลใน​ที่สุด

ทีนี้นักวิจัยชาวญี่ปุ่นขี้สงสัย แกก็เก็บเหงื่อของฮิปโปฯ จากหน้า​และแผ่นหลัง​โดยซับด้วยผ้าก๊อซ (ว่ากันว่า​ใช้เวลานาน​และ​ใช้​ความพยายามมาก) จากนั้น​นำ​ไปสกัด ​และวิเคราะห์หา​ส่วนประกอบทางเคมี พบว่า เหงื่อนั้น​ประกอบด้วย สารสี (pigment) สองชนิดค่ะ​ ชนิดแรกสีแดง ชื่อ hipposudoric acid ​ส่วนอีกชนิดสีส้ม ชื่อ norhipposudoric acid (ตั้งชื่อตามฮิปโปซะเลย​) ​ซึ่งสาร​ทั้งสองนี้น่า​จะมีสารตั้งต้นมาจากพวกกรดอะมิโน เช่น tyrosine ​และ phenylalanine

จากสูตรโครงสร้างของสาร​ทั้งสองนี้ ​สามารถดูดกลืนรังสี UV ​ได้ในช่วงกว้าง 200-600 nm จึง​เป็น​ไป​ได้​ที่ฮิปโปฯ ​ใช้ประโยชน์จากสารพวกนี้ในการกันแดด นอกจากนี้ สารสีส้ม ยังมีคุณสมบัติในการ​เป็น antibiotic ​สามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรค เช่น Pseudomonas aeruginosa ​และ Klebsiella pneumoniae

อ่านข่าวนี้แล้ว​ ธรรมชาตินี่ช่างสร้าง​ความสมดุลให้ทุกสรรพสิ่งจริงๆ​ เลย​นะคะ​ ฮิปโปฯ​ได้​ใช้เหงื่อของตัวมันเองช่วยกันแดดในเวลา​ที่มัน​ต้องอยู่​กลางแจ้งนานๆ​ ถึง​แม้มัน​จะ​เป็นสัตว์​ที่อยู่​​ได้​ทั้งในน้ำ​และบนบกก็เหอะ (Hippopotamus amphibious) นอกจากนี้การ​ที่มันชอบต่อสู้กัน​และทำให้เกิดบาดแผล​ที่ผิวหนังยังมีเหงื่อคอยช่วยฆ่าเชื้อ​ที่ผิวหนังให้อีก แหม ประโยชน์สองต่อจริงๆ​ ค่ะ​

การค้นพบดังกล่าวจึงน่าสนใจ​ที่​จะนำ​ไป​ใช้ประโยชน์ อาจพัฒนาต่อ​ไป​เป็นสารกันแดดชนิดใหม่ (สีส้ม?) หรือ​ได้ยาฆ่าเชื้อชนิดใหม่ขึ้น​มา หรือพัฒนา​เป็นครีมกันแดดแบบฆ่าเชื้อ​ที่ผิวหนัง​ได้ ​แต่​เนื่องจาก​ความไม่คงตัวของสารสีเหล่านี้จึง​ต้องมีการศึกษาต่อ​ไปค่ะ​ ว่าแล้ว​ก็น่า​ไปสวนสัตว์กันนะคะ​​ไปดูเหงื่อสีแดงของฮิปโปฯ หรือ​จะ​ไปนั่งสังเกตเหงื่อของสัตว์อื่น เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย เผื่อไทย​จะ​ได้มีงานวิจัยใหม่ๆ​ มาแข่ง​กับเค้ามั่งค่ะ​