สวัสดีค่ะ​ ไม่​ได้เข้ามาคุยกันเสียนาน คราวนี้มาจึง​ต้องคุยให้คุ้ม ขอชวนคุยเรื่อง​ ต้นคุย เถาคุย ​และลูกคุย ค่ะ​

​ถ้าเอ่ยถึงลูกคุย คน​ส่วนใหญ่คงไม่รู้จัก​เพราะไม้ป่าพื้นเมืองทางจันทบุรี

ต้นคุย​ที่เคยเห็น ​จะ​เป็นเถาไม้เลื้อย ใบมันสีเขียวเข้ม



ต้นคุย​จะชอบขึ้น​พันต้นไม้อื่นๆ​ ลูกคุยจำนวนมากจึงมัก​จะอยู่​บนยอดไม้ ทำให้ยากลำบากในการเก็บ ​ต้องอาศัยคน​ที่ปีนต้นไม่เก่งๆ​จึง​จะปีนขึ้น​​ไปเก็บมา​ได้ เถา​และก้านมันเหนียวมากจึง​ต้อง​ใช้มีดตัด ​และ​ถ้าโชคร้าย มีมดแดงยึดครองเถาคุยต้นนี้ก็​เป็นอันอดกิน ​เพราะคง​จะหาคน​ที่ทนมดแดงกัด​ได้ยาก (ขนาดช้างยังกลัวมดแดงเลย​)



​เขาว่ากันว่าเถาคุย​ที่ขึ้น​ต้นไม้​ที่มีรสเปรี้ยวก็​จะทำให้ลูกเปรี้ยวมาก​ไปด้วย อย่างเช่น ต้นแต้ว ​แต่​โดยธรรมชาติลูกคุย​จะมีรสเปรี้ยวอยู่​แล้ว​ น้อยต้นนัก​ที่​จะมีรสหวาน ดังนั้น​บางคน​เขาจึงเก็บลูกคุยตอน​ที่ยังห่ามๆ​อยู่​มาดองเกลือ ก็​จะมีรสฝาดเค็มเปรี้ยว



ลูกคุย​เป็นผลไม้ป่า​ที่คนทำสวนทางจันทบุรี​ส่วนใหญ่​จะรู้จัก มีคุณพ่อของ​เพื่อนคนหนึ่ง​ก่อน​ที่ท่าน​จะเสียชีวิตก็ร้องอยากกินลูกคุย ให้ลูกหลาน​ไปหามาให้กิน พวกเราจึง​เอามาล้อกันว่า หาก​ใครยังไม่เคยกินลูกคุยก็ยังตายไม่​ได้



ในสมัยก่อน ลูกคุยหากินกัน​ได้ง่าย มีอยู่​ทั่ว​ไปตามป่ายาง (หมายถึงสวนยางพารา สมัยก่อน​จะเรียกว่า ป่ายาง ​เพราะ​จะมีพันธุ์ไม้ป่าต่างๆ​เบียดเสียดขึ้น​จนเต็มแน่น​ไปหมด นี่​เป็นผลดี​ที่ทำให้ป่ายางอุดม​ไปด้วยพืชพันธุ์ไม้ป่านานาชนิด) ​แต่ปัจจุบันเรา​จะหาลุกคุยกินก็ค่อนข้างยาก ​เนื่องจากสูญหาย​ไปมาก​เพราะการทำป่ายางให้​เป็นสวนยางประการหนึ่ง​ ​และการ​ที่ป่าถูกทำลาย​ไป​เป็น​ส่วนมากก็​เป็นอีกประการหนึ่ง​ ​แต่ก็ยังมีคน​ไปเสาะหาลูกคุยมาขายจน​ได้ ​แต่ก็ราคาค่อนข้างแพง ประมาณพวงละ 30 บาท​ (5-7ผล) ลูกคุย​จะมีผลปีละครั้งในช่วงหน้าร้อน ประมาณเดือนเมษายน พฤษภาคม

อัน​ที่จริงลูกคุยก็ไม่​ได้อร่อยมากมาย​ เนื้อน้อยติดเมล็ด มีเมล็ดค่อนข้างมาก ​และมียางสีขาว​ที่เปลือก ​แต่การกินก็​เป็นเสมือนหนึ่ง​การระลึกถึง​ความหลังในวัยเด็ก​ที่​ได้วิ่งเล่นหาผลไม้ป่ากินกันนั่นเอง เด็กรุ่นหลังๆ​มานี้ก็แทบ​จะไม่รู้จักลุกคุยกันแล้ว​


---​---​---​---​---​---​---​---​---​---​---​--




ชื่อสามัญ- คุย (ใต้), ต้นคุย, เถาคุย, เครือ (ไทย)

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Willughbeia cochinchinensis Pierre.

วงศ์ : -

ลักษณะทั่ว​ไป : ต้น : ​เป็นพรรณไม้​ที่มีอยู่​ 2 ชนิด ชนิดแรก​เป็นพรรณไม้ยืนต้นมีขนาดกลาง ​ส่วนชนิด​ที่ 2 นั้น​​เป็นพรรณไม้เถายืนต้น

ใบ : ใบนั้น​​จะหนา ​และ​เป็นไม้ร่ม​ได้ดีมาก

ดอก : ​จะออก​เป็นช่อเล็ก ๆ​ สีเหลือง

ผล : ​จะมีลักษณะกลมโต มีขนาดท่าผลหมากดิบเขื่อง ๆ​ ​และมีรสเปรี้ยวจัด ​เมื่อผลสุก​จะ​เป็นสีเหลือง พรรณไม้นี้มียางมาก

​ส่วน​ที่​ใช้ : เถา ​ใช้​เป็นยา

สรรพคุณ : เถา ​จะมีรสฝาด รักษาอาการมือเท้าอ่อนเพลีย รักษาอาการประดงเข้าข้อ ​และรักษาลมในข้อในกระดูก

อื่น ๆ​ : ผล​และรากนั้น​ ​เป็นสินค้า​ที่ซื้อขายกันทั่ว​ไป ผล​ใช้​เป็นอาหาร ​ส่วนราก​ใช้ย้อมสี ให้​เป็นสีแดง

ถิ่น​ที่อยู่​ : พรรณไม้นี้มักขึ้น​เองตามป่าราบริมทางเดิน บริเวณ​ที่​เป็นดินปนทราย จากอำเภอ มะขามจนถึงทุ่งกร่าง ​และ​ที่ทั่ว ๆ​ ​ไปในจังหวัดจันทบุรีมีมาก

พจนานุกรม สมุนไพรไทย ดร.วิทย์ เ​ที่ยงบูรณธรรม

เถาคุย

ภาพถ่าย จากสวนชากชองจันทบุรี